DTO-College!

Op 30 oktober en 27 november gaan de deelnemers alle relevante aspecten van de middle-up-down gebiedsontwikkelingen analyseren. Wie zijn de initiatiefnemers, wie beheert, investeert en jaagt aan? Hoe ziet het proces eruit, welke belangen spelen mee, welke partijen zijn aangesloten en wat is de rol van de overheid en de gebieds- of gebouweigenaar? DTO geeft aan het eind van het college een publicatie uit over middle-up-down gebiedsontwikkeling en de zes projecten.

Een leergang waarbij top-down en bottom-up samenkomen in middle-up-down. Geef vorm aan een nieuwe realiteit!

Bij middle-up-down gebiedsontwikkeling worden passie, energie en lokale betrokkenheid gebundeld in co-creatieve plannen voor de stad. Zo komen plekken als Coehoorn Centraal, Havenkwartier en Honigcomplex tot stand. Niet vooraf ingevuld volgens een blauwdruk maar organisch gegroeid met creatief ondernemerschap en gedeeld belang als vruchtbare pokon. 

Daarbij is er een spilfunctie weggelegd voor professionals die niet zozeer zijn te duiden als top-down of bottom-up. Zij nemen zelf positie in “het midden” en werken vanuit lokale betrokkenheid en lange termijnbelang. Deze professionals hebben goede ingangen bij overheden en financiers, maar zijn ook onderdeel van een hecht lokaal netwerk met bewoners, ondernemers en creatieve denkers. Vanuit deze positie krijgen ze veel voor elkaar; de beweging ontstaat vanuit het midden.

Vrijdag 26 juni startte het DTO-college met de eerste locatiedag. Na een korte introductie in Showroom Arnhem gaan we op stap met een divers gezelschap variërend van een ambtenaar van de dienst stadsontwikkeling tot creatieve ondernemers en zowaar een adviseur ruimtelijke ontwikkeling uit Antwerpen. Bij de Honigfabriek worden we opgewacht door Teun van Teeffelen. Hij doet uit de doeken hoe deze creatieve hotspot in de voormalige soepfabriek aan de Waal is ontstaan, hoe het nu werkt  en wat de toekomstplannen zijn. De oude Honigfabriek sloot in 2012 haar deuren en is met zijn 33.000m2 één van de grootste en meest beeldbepalende complexen van het Waalfront, een gebied langs de Waal  dat wordt (her)ontwikkeld door BPD (voorheen Bouwfonds Ontwikkeling) en de gemeente Nijmegen (samen OBW Ontwikkelingsbedrijf Waalfront). Beide partijen zijn dan ook voor 50% eigenaar van het Honigcomplex. In de plannen voor herontwikkeling is uiteindelijk gekozen om het complex tot 2022 te behouden. Dit door plaats te bieden aan een mix van tijdelijke functies die de beheerskosten voor het gebouw bekostigen. Tegelijkertijd kunnen potentiële eindgebruikers -lees toekomstige bewoners- alvast kennismaken met het gebied. Zonder de crisis had het complex meteen plaatsgemaakt voor nieuwe ontwikkelingen maar het gerucht gaat dat zowaar ook gebeurtenissen in Arnhem invloed hebben gehad: de moord op een prostitué bij het verlaten Cobercoterrein in 2010 was immers niet zo’n beste branding waardoor duidelijk was dat het overlaten van een fabriekscomplex aan willekeur geen goede optie zou zijn. Zo komt het dat het Honigcomplex momenteel onderdak biedt aan diverse commerciële, creatieve en culturele ondernemers. Een voorwaarde voor vestiging is dat ze naast hun eigen activiteiten ook plaats bieden aan een publieksfunctie en zo een aantrekkelijke bijdrage leveren aan het geheel.

We brengen onder andere een bezoek aan de Beachfabriek -een grote hal gevuld met strandzand-, de Smeltkroes -een verzamelgebouw voor de maakindustrie-, Oersoep -de plaatselijke microbrouwer-, Samosa en Stadsboom -twee ontwerpstudio’s met eigen werkplaats-, het Dutch Bicycle Centre en Galerie Bart. Afsluiten doen we met een heerlijke lunch bij de Meesterproef.

Daarna gaat het opnieuw richting Arnhem voor een bezoek aan de Zuidelijke Binnenstad (voorheen Rijnboog). Het verhaal over dit gebied wordt al wandelend uit de doeken gedaan. Vanaf het dakterras van Rozet, een van de weinige ‘top down’ ontwikkelingen uit de Rijnboogtijd die doorgang heeft gevonden en in 2014 werd verkozen tot beste gebouw van Nederland, is het Bartokpark en omgeving goed te overzien. Waar nu het Feestaardvarken ligt, lag enkele jaren geleden een onooglijke bouwput. DTO en buro Harro toverden dit, met hulp van de gemeente Arnhem en de grondeigenaar Synchroon, in no time om tot een stukje Veluwe in de stad. Ondertussen heeft het Bartokpark de Gulden Feniks in de wacht gesleept voor beste gebiedstransformatie. Hiermee houdt deze organische gebiedstransformatie niet op want het Theater aan de Rijn gaat binnenkort zijn ingang verplaatsen naar de zijde van het park.

Daarna gaat de excursie kriskras verder door de zuidelijke binnenstad waarbij andere projecten en ideeën van DTO worden bezocht en besproken zoals de Rijnloper, Souvenir Rijnboog, enkele vergroeningsprojecten en de Rijnkade, locatie van onder andere de Kademarkten. Deze relatief kleinschalige projecten komen voort uit een geslaagde samenwerking tussen particulier initiatief, lokale ondernemers, bewoners én gemeente. Ze brengen alvast leven en (verblijfs)kwaliteit in het gebied en vormen zo een voorloper van nieuwe ontwikkelingen. De cirkel voor deze eerste studiedag is letterlijk rond als op het dak van Showroom Arnhem wordt afgesloten met een borrel bij Roofgarden.

COEHOORN CENTRAAL ARNHEM
In Coehoorn wordt kennis opgebouwd over nieuwe vormen van revitalisering van wijken in een stedelijke omgeving. Daarbij is het ‘vullen’ van leegstand nevendoel. Hoofddoel is de hernieuwde vitaliteit in de wijk, stap voor stap. Coehoorn laat ook zien dat een wijk waar meerdere stedelijke functies elkaar versterken, een aantrekkelijker stedelijk milieu oplevert. In een vitale wijk gaan wonen, werken en vermaken samen.

BUITENPLAATS KONINGSWEG SCHAARSBERGEN 
Beeldend kunstenaar Hans Jungerius
heeft in 2007 zijn oog laten vallen op
twee voormalige defensieterreinen; Kamp Koningsweg Noord en Zeven Provinciën, gelegen ten noorden van Arnhem. Hij formeert een team met ontwikkelaar KWP, corporatie Portaal, atelierbeheerder SLAK, landschapsarchitect Buro Harro en bureau MVRDV. Ze winnen de biedingsronde en sindsdien wordt het terrein doorontwikkeld tot groen en creatief woon- & werkmilieu. Daarnaast maakt het project deel uit van een strategie die Jungerius en zijn partners hebben uitgestippeld om Arnhem te verbinden met de Veluwe door middel
van een culturele corridor.

MODEKWARTIER KLARENDAL ARNHEM
De Arnhemse stadswijk Klarendal was
vanaf de jaren zestig zienderogen achteruit gegaan. De woningcorporatie Volkshuis- vesting Arnhem besloot met bewoners, ondernemers en gemeente tot een nieuwe impuls voor de wijk, het Modekwartier.
De corporatie verbeterde panden, de gemeente zorgde voor herinrichting van
de openbare ruimte. De panden werden aangeboden aan ondernemende ontwerpers, met een focus op mode. In 2013 won het Modekwartier de Gouden Piramide, rijks- prijs voor het beste opdrachtgeverschap.

HAVENKWARTIER DEVENTER
Het Havenkwartier verandert stap voor stap naar een levendige stadswijk met bedrijven, kunst, cultuur en wonen. Uitgangspunten daarbij zijn spontane creatie en regie in gezamenlijke ambities. Dit ontstaat niet in één dag. Er wordt daarom voortgebouwd op het bestaande en wat succesvol is wordt versterkt. Vastgeroeste onderdelen worden geolied of vervangen. Dit continue gesleutel trekt een bont gezelschap van ondernemers, bewoners en bezoekers en maakt Havenkwartier Deventer spannend en gevarieerd.

Tijdens de startbijeenkomst werd een inleiding gegeven in middle-up-down gebiedsontwikkeling en inzicht gegeven in het programma van DTO-college. Paul de Bruijn werd geinterviewd over Coehoorn Centraal, landschapsarchitect Harro de Jong vertelde over het Bartokpark en Buitenplaats Koningsweg en architect Peter Groot droeg een colums voor over het wel en wee van het werken in de tussentijd. Het was een enerverende middag waar enkele deelnemers al kennis hebben kunnen maken met elkaar.

22 mei

16.00 tot 18.00 uur

Showroom Arnhem

Kleine Oord 177